ေလာကကုိ ဖ်က္ဆီး ႏုိင္ေသာ တရား ႏွစ္ပါး

ေလာကကုိ ဖ်က္ဆီး ႏုိင္ေသာ တရား ႏွစ္ပါးမွာ ကၠသာ နွင့္ မစၧရိယ တုိ႔တည္း။ သူတစ္ပါးကုိ ပ်က္စီးေစလုိေသာ စိတ္သည္ မစၧရိယ စိတ္ျဖစ္သည္။ သူတစ္ပါး ကုိယ္စိတ္ ခ်မ္းသာျခင္းကုိ မနာလိုေသာ စိတ္သည္ ကၠသ၁ာ ျဖစ္သည္။ လြန္စြာ ယုတ္ညံ့၍ သတိထားဖုိ႔ ဆရာဘုန္းၾကီးက မၾကာခဏ သတိေပးသည္။ ပုထုဇဥ္ ျဖစ္သျဖင့္ ဆင္ျခင္ဥာဏ္ ေရွ႔သြားမရွိေသာ အခ်ိန္တြင္ ျဖစ္မိသည္ခ်ည္း။ အလြန္ သိမ္ေမြ႔သည့္ ကမာၻဖ်က္ တရား ႏွစ္ပါးပါေပ။ ခ်င့္ခ်ိန္ၾကကုန္။
၀န္တုိျခင္း မစၧရိယ ငါးမ်ဳိုး

အဘယ္တို႔သည္ ၀န္တုိမႈ {{မစၧရိယ}}ငါးပါးတို႔ မည္သနည္း။

၁။ ေနရာေက်ာင္းကန္၌ ၀န္တုိမႈ၊
၂။ အမ်ဳိး (ဒါယကာ)၌ ၀န္တုိမႈ၊
၃။ လာဘ္လာဘ၌ ၀န္တုိမႈ၊
၄။ အဆင္း၌ ၀န္တုိမႈ၊
၅။ တရား၌ ၀န္တုိမႈသည္ ရွိ၏။

ဤသည္တို႔သည္ ၀န္တုိမႈ {မစၧရိယ} ငါးပါးတို႔တည္း။

၅ - ပဥၥကနိေဒၵသ၊ ခုဒၵက၀တၳဳ၊ ၀ိဘဂၤ။
ဗုဒၶဓမၼ ႏွလံုးလွ

သစၥာေလးပါး ျမတ္တရား ဆိုသည္မွာ

ဒုကၡသစၥာ

ျမင္ဆဲ၊ ၾကားဆဲ စသည္၌ ထင္ရွားေသာ ရုပ္နာမ္ အေပါင္းကုိ ဥပါဒါနကၡႏၶာ ဟုေခၚသည္။ တဏွာျဖင့္ ဒိ႒ိျဖင့္ စြဲလန္းနုိင္ေသာေၾကာင့္ ေခၚဆုိရျခင္းျဖစ္သည္။ ဥပါဒါနကၡာဟု ေခၚေသာ ရုပ္၊ ေ၀ဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ၀ိဥာဥ္တုိ႔ကုိ သကၠာယ ဟုေခၚသည္။ သကၠာယ ဟူသည္မွာ ထင္ရွားရွိေသာ ရုပ္နာမ္ အေပါင္းပင္ျဖစ္သည္။ သကၠာယ ဆုိတဲ့ ရုပ္နာမ္ အေပါင္းကုိ ဒုကၡသစၥာ- ဆင္းရဲ အစစ္အမွန္ဟူ၍ ေခၚသည္။ (လုိရင္းကား ရုပ္နာမ္ အေပါင္းသည္ပင္ ဒုကၡသစၥာျဖစ္ေပသည္။)

သမုဒယသစၥာ

ႏွစ္သက္သာယာ ျပီးဆာေနတဲ့ တဏွာဟာ သကၠာယ ေခၚတဲ့ ရုပ္နာမ္ခႏၶာ ဒုကၡသစၥာ ျဖစ္ပြားရျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းပါဘဲ လုိ႔ သိေစလုိတာပါဘဲ ။ တဏွာဆုိတဲ့ ပါဠိက ဆာတယ္လုိ႔ အနက္ရွိတယ္။ ဆာတယ္ဆုိတာ စားခ်င္ျပီးဆာတာ ေသာက္ခ်င္ျပီးဆာတာ မ်ိဳးပါဘဲ။ ႏွစ္သက္သာယာတာလဲ ဆာတဲ့ သေဘာဘဲ။ လုိခ်င္တာ ေတာင့္တရတာ..၊ ရခ်င္တာ ခံစားခ်င္တာေတြ လဲ ဆာတဲ့ သေဘာပဲ၊ ယခုလူေတြဟာ အေကာင္းေတြကုိ ျမင္ရလုိ႔လဲ အားမရဘူး၊ ထပ္ကာထပ္ကာ ျမင္ခ်င္ေနတာပဲ၊ ၾကားလုိ႔လဲ အားမရဘူး၊ ထပ္ကာထပ္ကာ ၾကားခ်င္ေနတာပဲ၊ နံလုိ႔လဲ အားမရဘူး၊ ထပ္ကာထပ္ကာ နံခ်င္ေနတာပဲ၊ စားလုိ႔လဲအားမရဘူး၊ ထပ္ကာထပ္ကာ စားခ်င္ေနတာပဲ၊ ေတြ႔ထိလုိ႔လဲ အားမရဘူး။ ထပ္ကာထပ္ကာ ေတြ႔ထိျပီး ခံစား ခ်င္ေနတာပဲ၊ အာရုံေကာင္းေတြကုိ စိတ္ကူးၾကံစည္လုိ႔လဲ အားမရဘူး၊ ထပ္ကာထပ္ကာ ၾကံခ်င္ေနတာပဲ၊ အဲဒီလုိ အားမရနုိင္တာဟာ ဆာတဲ့ သေဘာပဲ။ (လုိရင္းကား တဏွာသည္ သမုဒၵယ သစၥာပင္တည္း)

နိေရာဓသစၥာ

နိေရာဓ သစၥာဆုိတဲ့ နိဗၺာန္တရားက အသိခက္တယ္၊ အေျပာရလည္းခက္တယ္၊ မိမိတုိ႔ သႏၲန္မွာ ရွိေနတဲ့ ရုပ္နာမ္မ်ားလုိ မိမိတုိ႔ မ်က္ေမွာက္ မွာရွိေနတဲ့ ရုပ္၀တၳဳမ်ားလုိ သိဖုိ႔လည္း မလြယ္ဘူး၊ ေျပာဖုိ႔လည္း မလြယ္ဘူး၊ သကၠာယ နိေရာေဓာဆုိတာကုိ ဒဲ့ဒုိးေျပာမယ္ဆုိရင္ ဥပါဒါနကၡႏၶာဆုိတဲ့ ရုပ္နာမ္တုိ႔၏ ခ်ဳပ္ျခင္း ကင္းျငိမ္းျခင္းလုိ႔ ေျပာရမွာပဲ၊ ဒါေပမဲ့ အဲဒီရုပ္နာမ္ေတြ ခ်ဳပ္တာကလည္း ျဖစ္ျပီးေတာ့ ခ်ဳပ္ပ်က္သြားတာမ်ိဳးကုိ ဆုိလုိတာ မဟုတ္ဘူး၊ ျဖစ္ေနက် ရုပ္နာမ္ေတြ အေၾကာင္းမရွိလုိ႔ လုံးလုံး မျဖစ္ဘဲ ခ်ဳပ္ျခင္း ကင္းျငိမ္းျခင္းကုိသာ ဆုိလုိတယ္ ဒါေၾကာင့္ ဒီမွာ အေၾကာင္းျဖစ္တဲ့ သမုဒယ တဏွာ၏ ခ်ဳပ္ျခင္းျဖင့္ ေဖာ္ျပထားတာပါပဲ။ ( ေထရီမ ေျဖဆုိေတာ္မူထားေသာ တုိက္ရုိက္ အေျဖမွာကား တဏွာခ်ဳပ္ျခင္း ပင္ျဖစ္ပါသည္။)

မဂၢသစၥာ

သမၼာဒိ႒ိ စေသာ မဂၢင္ရွစ္ပါးသည္ပင္ သကၠာခ်ဳပ္ျခင္း သုိ႔ေရာက္ေသာ အက်င့္ဟု ေခၚသည္။

သမၼာဒိ႒ိ- မွန္စြာ ျမင္ျခင္း။
သမၼာသကၤပၸ-မွန္စြာၾကံျခင္း။
သမၼာ၀ါစာ- မွန္စြာေျပာျခင္း။
သမၼာကမၼႏၲ-မွန္စြာျပဳျခင္း
သမၼာအာဇီ၀-မွန္စြာ အသက္ေမြးျခင္း။
သမၼာ၀ါယာမ- မွန္စြာအားထုတ္ျခင္း။
သမၼာသတိ- မွန္စြာ အမွတ္ရျခင္း။
သမၼာသမာဓိ- မွန္စြာ စူးစုိက္တည္ၾကည္ျခင္း။

စစ္မွန္ေသာဗုဒၶဘာသာဝင္ ဆိုသည္မွာ..

ကံ၊ကံ၏အက်ိဳးကိုအၾကြင္းမဲ႔ယံုၾကည္သည္႔လူသားတို႔လွ်င္စစ္မွန္ေသာဗုဒၶဘာသာဝင္မည္၏။
“ကံ”ဟူသည္မွာ“အလုပ္”ျဖစ္သည္။အလုပ္(၃)မ်ိဳးရွိျပီး၊၄င္တို႔မွာ..
ကာယကံ၊ဝစီကံ ႏွင္႔ မေနာကံ တို႔ျဖစ္ၾကသည္။
ကံတြင္(၂)မ်ိဳးရွိျပီး၊၄င္တို႔မွာ..အတိတ္ကံ ႏွင္႔ ပစၥဳပၸန္ကံ တို႔ျဖစ္ၾကသည္။
အေၾကာင္းတရာတို႔ေၾကာင္႔သာလွ်င္၊အက်ိဳးတရာျဖစ္ျခင္းျဖစ္သည္။
ေကာင္းမွဳျပဳလုပ္သူသည္ေကာင္းက်ိဳးကိုခံစားသင္႔သည္႔အခ်ိန္တြင္ခံစားရမည္။
မေကာင္းမွဳျပဳလုပ္သူသည္လည္းမေကာင္းက်ိဳးကိုခံစားသင္႔သည္႔အခ်ိန္တြင္မွခံစားရမည္။
ထို႔ေၾကာင္႔မွတ္ယူရန္မွာ-ေကာင္းက်ိဳးကိုခံစားလိုလွ်င္ေကာင္းမွဳျပဳလုပ္ရမည္ျဖစ္သည္။
ေကာင္းမွဳျပဳလုပ္သူသည္ေကာင္းက်ိဳးကိုခ်က္ခ်င္းလက္ငင္းခံစားရမည္ဟုမမွတ္ယူရ။
အတိတ္မွမိမိ၏ ကံအေၾကာင္းတရားအရ-ေကာင္းက်ိဳးကိုခံစားသင္႔သည္႔အခ်ိန္တြင္ခံစားရမည္ ဟုမွတ္ယူရမည္။

အကုသိုလ္တရား ၃ ပါး “ေလာဘ၊ေဒါသ၊ေမာဟ”

ေလာဘ=တပ္မက္ျခင္း၊ကာမဂုဏ္အာရုံကုိ ျငိကပ္တပ္မက္ျခင္းသေဘာ။
ေလာဘသည္ ကာမဂုဏ္ အာရုံ ကုိတမ္းတမ္းစြဲ၊ ငမ္းငမ္းတက္၊တပ္မက္တြယ္တာ လုိခ်င္သည့္ သေဘာျဖစ္သည္။ သတၱ၀ါတုိ႔အား မည္သည့္ အခါမွ် မေရာင့္ရဲ မတင္းတိမ္ေစဘဲ အာရုံသစ္မ်ားကုိ အျမဲ ရွာေဖြေနေစသည္။
ေလာဘႏွင္႔ေသသူ၏လားရာဂတိမွာ ျပိတၱာျပည္ျဖစ္သည္။
ေဒါသ=ျပစ္မွားျခင္း၊ခက္ထန္ၾကမ္းတမ္းျခင္းသေဘာ။
ေဒါသႏွင့္တူေသာ အျပစ္သည္ မရွိဟူ၍ ဘုရားေဟာထားသည္နွင့္အညီ ေဒါသသည္ အဖ်က္ဆီးတတ္ဆုံးေသာတရားျဖစ္၏။ ေျမြေပြးေျမြေဟာက္ႏွင့္တူ၏။ တက္ၾကြေသာ ေဒါသကသာဖ်က္ဆီးတတ္သည္မဟုတ္။ ဆုတ္နစ္ေသာ ေဒါသေၾကာင့္ျဖစ္သည့္ စိတ္ပ်က္ျခင္း၊ ေၾကာက္လန္႔ျခင္း၊ ၀မ္းနည္းပူေဆြးျခင္း၊ငုိေၾကြးျခင္း၊ စိတ္ႏွလုံးမသာယာျခင္း၊လြန္ကဲစြာပူေဆြးျခင္း တုိ႔ကလည္း ကုိယ္စိတ္ႏွစ္ပါးကုိ ပ်က္စီးေစသည္။
ေဒါသႏွင္႔ေသသူ၏လားရာဂတိမွာ ငရဲျပည္ျဖစ္သည္။
ေမာဟ=ေတြေ၀ျခင္း(မသိတတ္ျခင္း)၊အာရုံ၏သေဘာမွန္ကုိ မသိျခင္း၊ဖုံးကြယ္ျခင္းသေဘာ။
ေမာဟသည္ ရုပ္နာမ္သေဘာ၊ကံသေဘာ၊သစၥာသေဘာ စသည္တုိ႔ကုိ ဖုံးကြယ္ထားျပီး သတၱ၀ါတုိ႔အား အေမွာင္တုိက္၌ က်င္လည္ေစသည္..။
ေမာဟႏွင္႔ေသသူ၏လားရာဂတိမွာ တိရိစၦာန္ျပည္ျဖစ္သည္။

“ဘာသာေရး” မွတ္စုမ်ား

၁။ျဖစ္သမွ်အေၾကာင္းမေကာင္းေကာင္းေအာင္လုပ္။

၂။သတိဥာဏ္ရွင္ျငိမ္သက္လွ်င္ ပူပင္ေသာကျငိမ္း။

၃။ရေအင္ရွာ၊လံုေအာင္သိမ္း၊မွ်ေအာင္သံုး၊ပတ္၀န္းက်င္ေကာင္းႏွင္႔ေပါင္း။

၄။မိမိကိုယ္သာကိုးကြယ္ရာ။

၅။သူတစ္ပါးတုိ႔၏ မသင့္ေလ်ာ္ေသာအျပစ္အနာအဆာတုိ႔ကို မၾကည့္႐ႈရာ၊
သူတစ္ပါးတို႔၏ ေကာင္းမႈ၊ မေကာင္းမႈျပဳ၊မျပဳကို မၾကည့္႐ႈရာ၊
မိမိ၏ေကာင္းမႈ မေကာင္းမႈ ျပဳ၊မျပဳကိုသာလွ်င္ၾကည့္ရာ၏။(ဓမၼပဒ)

၆။အေသလွေၾကာင္းတရား(၄)ပါး

• “တစ္ကိုယ္ေကာင္းမဆန္ျခင္း”။

• ကုသိုလ္ပူေႏြးျခင္း။

• အစြဲကင္းျခင္း။

• ယံုမွားကင္းျခင္း။

၇။ကံသာလွ်င္အမိ။ကံသာလွ်င္အဖ။

၈။ေစတနာသည္ကံမည္၏။

၉။တူေသာအက်ိဴးေပးမည္။

၁၀။လုပ္လွ်င္လုပ္သေလာက္ရမည္။

၁၁။မေကာင္းမွဳေရွာင္၊ေကာင္းမွဳေဆာင္၊ျဖဴေအာင္စိတ္ကိုထား။

၁၂။ျပဳသူအသစ္၊ျဖစ္သူအေဟာင္း။